Zrównoważony rozwój: od ESG do kapitalizmu interesariuszy i przyszłości edukacji biznesowej
W ostatnich latach termin „zrównoważony rozwój” na stałe zadomowił się w leksykonie biznesu. Przeszliśmy od skromnych, ekologicznych inicjatyw marketingowych do poważnych zmian wpływających na podstawowe zasady prowadzenia biznesu. Na czele tej zmiany stoi nowe pokolenie liderów, którzy muszą posiadać unikalny zestaw umiejętności i wiedzy. Rozmowa z dr Julie Anderson, dyrektorką programu studiów magisterskich w zakresie zarządzania zrównoważonym rozwojem na Uniwersytecie Amerykańskim, pokazuje, jak szybko zmienia się krajobraz, i podkreśla kluczową rolę edukacji biznesowej w przygotowaniach na przyszłość.
Jako osoba, która ewoluowała od tradycyjnego analityka finansowego do specjalisty ds. zrównoważonego rozwoju, mogę śmiało powiedzieć, że znaleźliśmy się w punkcie zwrotnym. Wracając pamięcią do moich wczesnych lat w świecie finansów, skupiałem się wyłącznie na rentowności i ROI. Pomysły dotyczące długoterminowych skutków środowiskowych i społecznych były zazwyczaj przyjmowane na peryferiach. Jednak w obliczu zmian klimatycznych, nierówności społecznych i rosnącej świadomości społecznej stało się jasne, że ignorowanie tych czynników jest nie tylko nieodpowiedzialne, ale także nieekonomiczne.
Dr Anderson słusznie zauważa, że termin „ESG” (środowisko, społeczeństwo i zarządzanie) napotkał szereg wyzwań, w tym upolitycznienie i zamieszanie. Kluczowa pozostaje jednak sama koncepcja zrównoważonego rozwoju, która leży u podstaw ESG. Przejście od kapitalizmu tradycyjnego, nastawionego wyłącznie na maksymalizację zysków dla akcjonariuszy, do kapitalizmu interesariuszy, który uwzględnia interesy wszystkich interesariuszy – pracowników, klientów, dostawców, społeczeństwa i środowiska – staje się nieuniknione.
Kapitalizm interesariuszy: nowy paradygmat
Idea kapitalizmu interesariuszy, promowana przez Larry’ego Finka, dyrektora generalnego BlackRock, nie jest tylko chwilową modą. Jest to zasadnicza zmiana w rozumieniu tego, czym jest tworzenie wartości. Koncentrowanie się wyłącznie na krótkoterminowych zyskach nie tylko ignoruje długoterminowe ryzyko, ale także stwarza destrukcyjne konsekwencje dla planety i społeczeństwa.
Zastanówmy się, jak długo ignorowano koszty środowiskowe przemysłu wydobywczego. Dotacje i brak jasnych ram regulacyjnych pozwoliły firmom maksymalizować zyski bez ponoszenia odpowiedzialności za zanieczyszczenie środowiska i wyczerpywanie się zasobów. Jak słusznie wskazuje dr Anderson, rozpoznanie tych konsekwencji i przejście w kierunku bardziej zrównoważonego modelu biznesowego to nie tylko imperatyw etyczny, ale kwestia przetrwania.
Przyszłość edukacji biznesowej: przygotowanie do nowej rzeczywistości
W tym kontekście rola edukacji biznesowej staje się kluczowa. Potrzeba polega nie tylko na dodaniu kilku kursów dotyczących zrównoważonego rozwoju do istniejących programów MBA, ale na całkowitym ponownym przemyśleniu programu nauczania, aby odzwierciedlał nową rzeczywistość.
Zamiast skupiać się wyłącznie na tradycyjnej analizie finansowej, należy nauczyć uczniów oceniać ryzyko i możliwości związane ze zmianami klimatycznymi, nierównością społeczną i innymi globalnymi wyzwaniami. Należy rozwijać umiejętności myślenia systemowego, zarządzania zmianami i angażowania interesariuszy.
Umiejętności potrzebne do osiągnięcia sukcesu w dobie zrównoważonego rozwoju
Jak podkreśla dr Anderson, pożądana jest nie tylko wiedza techniczna, ale także szeroki wachlarz kompetencji. Szczególnie istotne są:
- Zarządzanie zmianami: Przejście na zrównoważony model biznesowy wymaga radykalnych zmian w organizacji, procesach i kulturze.
- Interakcja z zainteresowanymi stronami: Musi umieć skutecznie komunikować się z różnymi zainteresowanymi stronami, w tym pracownikami, klientami, dostawcami, inwestorami i społecznością.
- Myślenie systemowe: Konieczne jest zrozumienie powiązań pomiędzy różnymi aspektami biznesu a otoczeniem oraz umiejętność oceny długoterminowych konsekwencji podjętych decyzji.
- Zarządzanie ryzykiem ESG: Zrozumienie i ocena ryzyka związanego z czynnikami środowiskowymi, społecznymi i związanymi z zarządzaniem staje się kluczem do podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych.
- Zrównoważone finansowanie i raportowanie: Coraz ważniejsze staje się zrozumienie zasad zrównoważonego finansowania i umiejętność raportowania według międzynarodowych standardów.
Nowe podejścia do szacowania kosztów
W dobie zrównoważonego rozwoju tradycyjne metody wyceny oparte wyłącznie na wskaźnikach finansowych stają się niewystarczające. Należy opracować nowe podejścia, które uwzględniają długoterminowe konsekwencje środowiskowe i społeczne podejmowanych decyzji.
Na przykład koncepcja „rachunkowości kapitału naturalnego” obejmuje ocenę wartości zasobów naturalnych i ekosystemów, które są podstawą biznesu. Integrując te szacunki z modelami finansowymi, można uzyskać dokładniejszy obraz wartości firmy i jej długoterminowych perspektyw.
Osobiste doświadczenia i obserwacje
Dzięki mojej pracy na rzecz zrównoważonego rozwoju nauczyłem się, że przejście na bardziej zrównoważony model biznesowy jest nie tylko imperatywem etycznym, ale także opłacalną strategią. Firmy aktywnie wdrażające zasady zrównoważonego rozwoju często wykazują większą odporność na wstrząsy zewnętrzne, są bardziej atrakcyjne dla inwestorów i pracowników oraz są lepiej przygotowane na przyszłe wyzwania.
Pracowałem na przykład nad projektem związanym z wprowadzeniem zasad gospodarki o obiegu zamkniętym do procesu produkcyjnego firmy. W wyniku realizacji tego projektu firma nie tylko ograniczyła ilość odpadów i swój wpływ na środowisko, ale także zwiększyła wydajność produkcji i obniżyła koszty.
Wniosek
Przejście na zrównoważony rozwój to nie tylko trend, ale zasadnicza zmiana paradygmatu biznesu. Edukacja biznesowa musi odgrywać kluczową rolę w przygotowaniu kolejnego pokolenia liderów, którzy będą mogli skutecznie poruszać się w zmieniającym się świecie.
Istnieje potrzeba ponownego przemyślenia programów nauczania, rozwijania umiejętności myślenia systemowego, zarządzania zmianami i angażowania interesariuszy, a także opracowania nowych podejść do oceny wartości, które uwzględniają długoterminowe skutki decyzji dla środowiska i społeczeństwa.
Ostatecznie sukces w erze zrównoważonego rozwoju będzie zależał od zdolności przedsiębiorstw do włączenia zasad zrównoważonego rozwoju do swojej działalności, tworzenia wartości dla wszystkich interesariuszy i wniesienia pozytywnego wkładu w przyszłość planety.
