Een afgelegen vulkaan in Ethiopië, bekend als Hayli Gubbi, barstte zondag dramatisch uit en stuurde een aspluim vijftien kilometer hoog de atmosfeer in. Deze gebeurtenis markeert de eerste bevestigde grote uitbarsting van dit geologische kenmerk in meer dan 12.000 jaar, waardoor het een uitzonderlijk ongebruikelijke gebeurtenis is.
Geologische context en betekenis
Hayli Gubbi is een schildvulkaan, vergelijkbaar met die op Hawaï, die doorgaans wordt gekenmerkt door langzaam bewegende lavastromen in plaats van explosieve askolommen. De plotselinge, krachtige uitbarsting suggereert dat de omstandigheden diep onder de oppervlakte onverwacht zijn veranderd. Deze regio ligt in de Oost-Afrikaanse Rift Zone, een geologisch actief gebied waar de Afrikaanse en Arabische tektonische platen langzaam uit elkaar drijven met een snelheid van ongeveer 0,4 tot 0,6 inch per jaar.
Deze scheiding creëert paden waar gesmolten gesteente (magma) uit de aardmantel kan opstijgen, wat leidt tot vulkanische activiteit. De voortdurende beweging van de platen zou uiteindelijk kunnen resulteren in de vorming van een nieuwe oceaan in de kloofvallei, terwijl de landmassa zich in de loop van millennia blijft verdelen.
Recente indicatoren en wetenschappelijke respons
Wetenschappers hadden al enige indicatie van mogelijke activiteit bij Hayli Gubbi. Een andere nabijgelegen vulkaan, Erta Ale, barstte in juli uit, waarbij magma-indringing werd gedetecteerd die zich ruim 30 kilometer onder de grond uitstrekte, direct onder Hayli Gubbi. Bodemvervorming en witte, gezwollen wolken waargenomen op de top duidden verder op stijgend magma.
De uitbarsting zelf heeft geleid tot een snelle reactie van onderzoekers. Aardwetenschapper Derek Keir, die destijds in Ethiopië was, heeft al asmonsters verzameld voor analyse. Deze monsters zullen de samenstelling van het magma helpen bepalen en bevestigen of Hayli Gubbi de afgelopen 12.000 jaar werkelijk inactief is gebleven.
Waarom dit belangrijk is
De uitbarsting van Hayli Gubbi laat zien hoe weinig bekend is over vulkanische activiteit in bepaalde delen van de wereld. Ondanks de afgelegen ligging en de minimale directe bedreiging voor mensen onderstreept de gebeurtenis de noodzaak van voortgezette monitoring en onderzoek in tektonisch actieve zones zoals de Oost-Afrikaanse Riftvallei.
De uitbarsting herinnert ons eraan dat zelfs lang stille vulkanen zonder enige waarschuwing kunnen ontwaken, en het begrijpen van deze processen is van cruciaal belang voor de beoordeling van de gevaren en voor wetenschappelijke vooruitgang.
De uitbarsting roept ook vragen op over de vraag of er tijdens de langere rustperiode van de vulkaan in de regio andere niet-gedetecteerde uitbarstingen hebben plaatsgevonden. Verder onderzoek is van cruciaal belang om de geologische geschiedenis van het gebied en de toekomstige vulkanische risico’s volledig te kunnen beoordelen.
