Należący do NASA teleskop kosmiczny SPHEREx dostarczył pierwszą mapę całego nieba w świetle podczerwonym, co stanowi ogromny krok naprzód w badaniu wczesnej historii Wszechświata i ewolucji galaktyk. Mapa, ukończona zaledwie po sześciu miesiącach pracy, jest najbardziej kompleksowym przeglądem w podczerwieni, jaki kiedykolwiek stworzono i zapewnia astronomom nowe, potężne narzędzie umożliwiające penetrację przestrzeni kosmicznej głębiej niż kiedykolwiek wcześniej.
Bezprecedensowy zasięg podczerwieni
Teleskop SPHEREx przeskanował całe niebo w 102 różnych długościach fal podczerwieni – świetle niewidocznym dla ludzkiego oka, ale bogatym w informacje o ciałach niebieskich. To nie tylko poprawa wizualna: podczerwień pozwala nam widzieć przez gęste obłoki pyłu, w których powstają gwiazdy i planety, odsłaniając ukryte kosmiczne żłobki, które w przeciwnym razie pozostałyby niewykryte. Jak wyjaśnia Sean Domagal-Goldman, dyrektor działu astrofizyki NASA, „Zasadniczo mamy 102 nowe mapy całego nieba, każda na innej długości fali i zawierająca unikalne informacje”.
Rzut oka na wczesny wszechświat
Znaczenie tej karty polega na jej potencjale odkrywania sekretów początków Wszechświata. Naukowcy mają nadzieję wykorzystać te dane do analizy warunków panujących od pierwszej bilionowej do bilionowej sekundy po Wielkim Wybuchu – okresie, który ukształtował rozmieszczenie galaktyk w czasoprzestrzeni. Nowe dane zostaną wykorzystane w połączeniu z istniejącymi badaniami, aby zrozumieć ewolucję galaktyk w ciągu ostatnich 14 miliardów lat.
Unikalne cechy SPHEREx
SPHEREx różni się od innych teleskopów pod dwoma kluczowymi względami. Po pierwsze, jego szerokokątne widzenie pozwala mu na badanie całego nieba w stosunkowo krótkich okresach czasu, kończąc pełny skan co sześć miesięcy. Stanowi to wyraźny kontrast w stosunku do teleskopu Jamesa Webba, który specjalizuje się w szczegółowej spektroskopii, ale ma znacznie węższe pole widzenia. Po drugie, podejście SPHEREx wykorzystujące wiele długości fal opiera się na wcześniejszych badaniach w podczerwieni (takich jak Wide-field Infrared Survey Explorer NASA), zapewniając znacznie większą głębokość widmową. Jak ujęła to kierownik projektu Beth Fabinski, „Supermoc SPHEREx polega na tym, że rejestruje całe niebo w 102 kolorach mniej więcej co sześć miesięcy”.
Przyszłe misje SPHEREx
Teleskop powtórzy skanowanie pełnego nieba jeszcze trzy razy w ciągu następnego półtora roku, aby zwiększyć czułość danych. Wszystkie zebrane dane zostaną opublikowane publicznie, co umożliwi badaczom z całego świata wniesienie wkładu w analizę.
„SPHEREx to średniej wielkości misja astrofizyczna zapewniająca ważne wyniki naukowe” – powiedział dyrektor JPL Dave Gallagher. „To fenomenalny przykład tego, jak przekształcamy śmiałe pomysły w rzeczywistość”.
Misja SPHEREx stanowi znaczący postęp w badaniach astronomicznych, oferując nowy wgląd w pochodzenie i ewolucję Wszechświata. Dzięki swoim wyjątkowym możliwościom i zaangażowaniu w otwarte dane teleskop ten obiecuje zmienić nasze rozumienie kosmosu na nadchodzące lata.
