Jarenlang heeft een mysterieuze 3,4 miljoen jaar oude fossiele voet gevonden in Ethiopië antropologen voor raadsels gesteld. De voet – bijgenaamd de ‘Burtele-voet’ – had een grijpteen die aangepast was om te klimmen, in tegenstelling tot de gebogen voeten van Australopithecus afarensis, de soort die bekend staat als “Lucy”, die rechtop liep. Nu heeft een team van onderzoekers de voet definitief in verband gebracht met een andere mensachtigensoort, Australopithecus deyiremeda, wat bewijst dat vroege menselijke voorouders niet allemaal langs één pad evolueerden.
Bevestigde coëxistentie: twee soorten in hetzelfde tijdperk
De ontdekking lost een al lang bestaand debat op. In 2015 stelden wetenschappers aanvankelijk het bestaan van A voor. deyiremeda gebaseerd op kaakbotfragmenten, maar sluitend bewijs ontbrak. Het nieuwe onderzoek, gepubliceerd in Nature, presenteert aanvullende fossielen van dezelfde Woranso-Mille-site in Ethiopië: bekkenfragmenten, een schedel en een kaakbot met twaalf tanden. Deze fossielen, geanalyseerd op vorm en voedingsgewoonten, bevestigen dat A. deyiremeda bestond tegelijkertijd en in dezelfde regio naast de soort van Lucy.
Uiteenlopende aanpassingen: bomen versus graslanden
Het belangrijkste verschil tussen de twee soorten ligt in hun levensstijl. A. deyiremeda schijnt een meer boombewonende mensachtige te zijn geweest, die de voorkeur gaf aan een dieet van bomen, struiken, fruit en bladeren. De voetstructuur – met lange, gebogen tenen en flexibele botten – duidt op een sterk vermogen om te klimmen en takken vast te pakken. Lucy’s soort, A. afarensis was beter geschikt om rechtop te lopen in gemengde bos- en graslandomgevingen. Dit suggereert dat de vroege evolutie van de mensachtigen niet om een enkele progressie in de richting van tweevoetigheid ging, maar eerder om een vertakkende verkenning van verschillende overlevingsstrategieën.
Evolutionaire experimenten: niet alle voorouders liepen rechtop
De bevestiging van A. deyiremeda daagt het idee van lineaire menselijke evolutie uit. Het bestaan van twee verschillende soorten mensachtigen in dezelfde tijd en plaats toont aan dat vroege mensen experimenteerden met verschillende manieren om zich te verplaatsen en te overleven.
“Het is een unieke manier van voortbewegen die tijdens de menselijke evolutie verschillende experimenten heeft ondergaan tot aan de opkomst van Homo ”, zegt co-auteur van het onderzoek, Yohannes Haile-Selassie.
Deze bevinding voegt complexiteit toe aan ons begrip van hoe mensen evolueerden om rechtop te lopen, en versterkt het idee dat meerdere soorten mensachtigen tegelijkertijd verschillende aanpassingen aan het onderzoeken waren. Het debat is nog niet voorbij, maar het nieuwe bewijs versterkt de argumenten voor A. deyiremeda als geldige soort.
De ontdekking onderstreept dat de vroege menselijke evolutie geen rechte lijn was, maar een complex, rommelig proces van aanpassing en diversificatie.
